Yemyeşil ormandan, açıklığa doğru bir kovalamaca başladı. Avcının atının burun delikleri kabarmış, adamın ensesine değdi değecek. Binicisinin bir dizgin darbesiyle duruyor. Kadın attan iniyor ve yere yuvarlanmış avının üzerine çöküyor. Uzun, kaslı ve çıplak iki kadın bacağı arasında adam, çaresiz yenilgiyi kabul etmiş ve yalvarır bakışlarla "Ne istersen yap, ama beni bağışla" diyor.

Kadın adamın başında sıkıca tuttuğu "labri" sini yavaşça kemerine sokuyor. Adamı hızla kendine doğru çekiyor...

Adam kızla göz göze geliyor. Korku ve ihtirasla fısıldıyor:

Aidea!..




Bu fantazya, belki üç bin yıl önce Terme'nin yukarı dağlarında gerçekten olmuştu, kim bilir? Bu bir efsane ve de  Samsun'un  Terme ilçesinde geçiyor. Victor Hugo, "Tarihte efsane, efsanede tarih vardır." diyor. Çanakkale'deki ünlü Troya, gerçekte tüccar ama arkeoloji ve mitolojiye merak sarmış İngiliz Shclieman olmasaydı yalnızca Homeros'un kitaplarında geçen efsane kent olarak kalacaktı. Ama şimdi herkes Troya'yı biliyor, burada Akalarla Troyalılar arasında geçen ünlü savaşlara da inanıyor.


  
Amazon Karadeniz'de Thermodon (Terme) da yaşayan kadın savaşçıların mitolojideki adı. Terme'yi kurup bu bölgede yaşayan Amazonlarla ilgili birçok efsane var Yunan mitolojisinde.İlkçağ tarihçilerinden başta Herodot, Amasyalı Strabon, Isokrates olmak üzere hemen tüm Yunan tarihçileri onlardan söz ediyor! Mazon 'meme', 'A' ise 'yok' anlamında olumsuzluk takısı olup Amazon, "memesiz" demektir. "Amazon" adının buradan geldiğini ileri sürülür. "Ama gerek kabartma ve gerekse Amazonları temsil eden binlerce sanat yapıtından hiçbirinde Amazonlar tek memeli olarak gösterilmemiştir. Bazen sağ memeleri örtülüdür. Ancak örtünün altında mükemmel bir memenin sipsivri kabarmakta olduğu görülür." diyor Halikarnas Balıkçısı. Kimilerine göre ise, elbiselerinin altından görülen diri göğüsleri hiç de dağlanmamış olup Amazon "güçlü göğüslü ve memeli" anlamına gelir. Bir diğer sava göre de Amazonlar ana tanrıça Kybele'ye taptıkları için bu adı almışlardır. Zaten  çoğu kişiye de memelerini kesmeleri mantıksız geliyor. Gerçekte yayı germek için kesilmeleri gerekmez. Zaten kol ve göğüs kasları iyice geliştiğinden bu işi de rahatlıkla yaparlar.



Amazonlar kadın egemen bir toplum. Erkekler ev işi yapar, ip eğirir, yemek yapar, ortalığı toplar; kadınlar da ava gider, savunmayı üstlenir ve toplumu yönetir. Ne ilginç bir toplum değil mi? Tarihçi Nurer Uğurlu: "Bu olayı" diyor, "Orhan Kemal'e anlattığımda çok hoşuna gitmişti. O kadar ki, bazen çok sert ve erkeksi görünümlü arkadaşlarını kadın kılığına girmiş, ev işleri yaparken düşündüğünde kahkahalar atmıştı." diye ekliyor.
 

Nurer Uğurlu'nun biz Samsunlulara da söyleyecekleri var:

"Sanırım Amazon kadınları, asıl kendi topraklarının şairlerine, yazarlarına, sanatçılarına konu olmak istemektedirler. Ama önce Terme Belediye Başkanlığı kentin güzel bir yerine bir Amazon heykeli diktirerek öncülük yapmalı. Bunu bilimsel toplantılar, konferanslar, açıkoturumlar izlemeli. Böylece onlar, ilk olarak bu tarihsel ilgi çekici kültürü, önem vererek benimsemeli, bunu yeniden dünya kültür ve uygarlığına kazandırmak için yol açıcı, yol gösterici olmalıdırlar."

Nurer Uğurlu'ya hak vermemek elde değil; hadi bakalım yerel sanatçılar ve belediyeler! Birkaç dükkâna "Amazon" adını vermekle iş bitmiyor.

Bir Amazon söylencesi şöyle: İskitler, erkek öldüren dedikleri Amazonları yendikten sonra, canlı olarak yakaladıklarını üç gemiye doldurup denize açılmışlar. Amazonlar, açık denizde erkeklerin üzerine atılıp onları öldürüp denize atmışlar. Ama gemi yönetmeyi bilmediklerinden, rüzgar ve dalgaların sürüklediği Palus Maiotis (Dik Bayır) denilen yere varmışlar. Buralar, İskit toprakları içinde olduğundan, karaya çıkan Amazonlar insanların yaşadıkları bölgeye girmişler. Otlayan atlara rastlayınca üstlerine atlayıp Skyt topraklarında yağmaya başlamışlar.

İskitler başlarına geleni anlayamamışlar. Bunların ne dillerini anlıyor ne giyinişlerini tanıyor ne de kim olduklarını biliyorlarmış. Nereden çıktı bunlar diye şaşırıp kalmışlar. Bunları genç ve güçlü erkekler sanmışlar. Sonunda savaşa girmişler. Çarpışmadan sonra ölülerden bunların kadın olduklarını anlamışlar ve ötekileri de öldürmeye karar vermişler. Amazonların kaç kişi olduklarını anlamak için aralarından genç erkekleri onlara yollamışlar. Delikanlılar aldıkları buyrukları yerine getirmişler. Amazonlar bunların kendilerine zararı dokunmayacağını anlayınca onlara aldırmaz olmuşlar ve her gün buluşmuşlar. Söylenceler sürer gider. Hiç gitmedim ama Çarşamba'nın Ayvacık Barajı üstünde Keselan Ormanları vardır. Oradan odun nakli yapan kamyoncular söz ederlerdi kamyonlara odun yükleyen erkek gibi kadınların varlığından...



Kim bilir Karadeniz'de "Erkek daha edilgen, kadın daha etkin ve erkek işini yapar." anlayışının izleri Amazonlara kadar mı çıkıyor? Tarihçi Herodot Amazonlardan söz eder. Amasyalı Ana Britanica, Amazon maddesinde aşağı yukarı şöyle diyor: “Eski Yunanlılar dar bir coğrafyada, doğularında efsane kadın savaşçılarından söz ederler. Sınırları genişledikçe Amazon ülkesi de değişir.” Ne demişti Victor Hugo: "Tarihte efsane, efsanede tarih Strabon da vardır".

Amazonlar ister yaşamış ister yaşamamış olsun, yaşadığını düşünmek bile fantastik bir sanat zevki vermiş birçok ressam ve yontu sanatçısına. Deniz kızları gibi. Sessiz ve bakir bir doğada kim hayal etmek istemez ki Amazonları?



İyi de Terme ve Samsun neden sahip çıkmıyor Amazon kadınına. BDT’den (Birleşik Devletler Topluluğu) getirilerek Rus Pazarlarında satılan kimi Amazon kabartmalı bakır levha ve kaseler, başkalarının bu efsaneden bizden çok yararlandığını gösteriyor.

Samsun’da Amazon efsanelerini anlatarak daha da yaygınlaştırıp, heykelleri ile çevremizde daha çok güçlü kadın figürü gördükçe kadınların, kız çocuklarının güçlerini fark etmeleri ve neler başarabileceklerini anlamalarını sağlar ruhlarındaki güçlü amazonu ortaya çıkışını görürüz.