TAHİRE TOKSAL (1929-2015)  

Geçimini tarımdan sağlayan Bafralı tanınmış bir ailenin kızı olarak dünyaya gelen Tahire TOKSAL, tohum ekmeyi, fide dikmeyi, hasatı okula başlamadan öğrenmiş ve daha sonra ailesinin de yönlendirmesiyle ziraat mühendisliği alanında uluslararası eğitimler alarak kendini tarım alanında yetiştirmiş öncü bir kadınımızdır.

1929 yılında Samsun’un Bafra ilçesinde Hacıbekir sokaktaki kendilerine ait 3 katlı bahçeli evlerinde dünyaya gelen Tahire TOKSAL, 3 kız kardeşin en büyüğüdür.  Tahire Toksal’ın dünyaya geldiği yıllarda Bafra, tarım alanında adından sıkça söz ettirmektedir. Bafra'nın en büyük, Türkiye'nin ise en uzun akarsuyu olan Kızılırmak’ın Nebiyan Dağlarını aşarak denize döküldüğü yer olan Bafra, geniş ovaları ve dünyanın en yüksek evsaflı sigara tütünleri olarak bilinen Bafra tütünlerinin yetiştiği bölge olarak dikkat çekmektedir. Tahire TOKSAL’ın babası Hasan Hacıbekir' de,  Bafra’da geniş topraklara sahip, tarım ve hayvancılıkla uğrayan bir tütün tüccarıdır. Annesi Fatma Hacıbekir ise ev hanımıdır. 

Çocukluğu, ilk ve ortaokulu okuduğu yıllarını Bafra’da geçmiştir. Liseyi köklü tarihi ve başarılı mazisiyle bilim, sanat ve edebiyat alanında başarılı binlerce mezun yetiştirmiş olan İstanbul Çamlıca Kız Lisesi’nde okuyan Tahire TOKSAL, ailesinde isteği üzerine liseyi yatılı olarak okumuştur. Çalışkan, zeki, parlak ve idealist bir öğrenci olan Tahire TOKSAL, yaz tatillerinde Bafra’ya bağlı Çandır’da bulunan ailesine ait Hacıbekir Çiftliği’ne gelerek babası Hasan Hacıbekir ile birlikte çalışmıştır.

Tahire TOKSAL' daki çalışma azmini, toprağa ve tarıma olan ilgisini gören baba Hasan Hacıbekir’in  isteği üzerine üniversite eğitimi için o dönem ki adıyla Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsüne gitmiştir. Atatürk’ün direktifleriyle Cumhuriyet’in 10. yılında kurulan ve Alman Ziraat Fakülteleriyle aynı eğitim sistemini benimseyen, ülke tarımının gelişmesine önemli katkılarda bulunacak bilin insanının ve ziraat mühendislerinin yetiştirilmesine özen gösteren şimdiki adıyla  Ankara Üniversitesi Ziraat Mühendisliği Fakültesinde, o yıllarda Tahire TOKSAL gibi kadınların sayısı yok denecek kadar azdı.

Siyah saçlı, kahverengi gözlü, ince bir fiziksel yapıya sahip olmasına rağmen ata binen, silah kullanmayı seven Tahire TOKSAL, traktör gibi bir çok tarım araçını da iyi kullanırdı. Üniversite eğitiminden sonra staj için Almanya’nın Lehrensteinsfeld kentine, daha sonrasında ise yüksek lisans için Avusturya’nın Habsburg bölgesine giden Tahire TOKSAL, İngilizce ve Almancayı çok iyi derecede bilirdi. Eğitimi için gittiği yurtdışı ülkelerde bir yandan eğitimini tamamlarken diğer yandan da tarım alanında araştırmalar yapan Tahire  TOKSAL, araştırmalardan elde ettiği her bilgiyi ülkesine taşımıştır.

Türkiye’ye döndükten sonra edindiği tecrübelerle ilk olarak kendi çiftliklerinde at yetiştiriciliği, hayvancılık ve tarım faaliyetlerini geliştirmeye başlamıştır. Aynı dönemde Bafra Gazi İlkokulu’nda öğretmen ihtiyacı dolayısıyla bir süre öğretmenlikde yapmıştır.  


       
İbrahim Evren TOKSAL’ın arşivinden

Yoğun çalışma temposu içerisindeyken, o yıllarda manifaturacılık işiyle uğraşan İbrahim Kenan TOKSAL ile tanışmıştır. İbrahim Bey de Tahire Hanım gibi ilkokulu doğduğu yer Samsun’un Çarşamba ilçesinde okuduktan sonra İstanbul Işık Lisesi’nde lise eğitimine devam etmiş, üniversite eğitimini ise  İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamlamıştır. Benzer geçmişleri ortak noktalarını oluşturan TOKSAL Çifti, 1958 yılında evlenmeye karar vermiştir.

Evlendikten sonra İbrahim Bey’in askerlik görevi sebebiyle Van’a gitmişlerdir. İbrahim Bey yedek subaylık görevini sürdürürken Tahire Hanım da boş durmayıp o bölgede ağaçlandırma çalışmaları yapmıştır. Görev süresi bitiminde birlikte Samsun’a dönmüşlerdir. 

Tahire Hanım,  Samsun’a döndükten kısa bir süre sonra babası Hasan Hacıbekir’in 1962 yılında kaybetmiştir.  Babasının vefatıyla Hacibekir Çiftliği’ni tek başına idare etmeye başlayan Tahire TOKSAL,  Hacıbekir Çiftliği’nde büyük çapta buğday, ayçiçeği, tütün, mısır üretimi ile küçükbaş ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapmıştır.

Tahire TOKSAL’  1970’li yıllarda gerek eğitimi gerekse sahadaki deneyimlerinden dolayı Samsun İl Tarım Müdürlüğü’nde “müdürlük” görevine başlamıştır. Yine bu yıllarda “Samsun’da Tarım” gazetesinde köşe yazarlığı yapmıştır.1973 yılında memleketi Bafra’da Bafay Ayçiçek Yağı fabrikasının kuruluşuna öncülük etmiştir. 
 
                      


İbrahim Evren TOKSAL’ın arşivinden-  Samsun'da Tarım Gazetesi-1976

1980’li yıllarda Tarım ve Orman Bakanlığı’nda dönemin Tarım Bakanı’nın müşavirliğini yapmıştır.1982 yılında görevinden emekli olan ve hayatı boyunca özellikle kız çocuklarının ve kadınların okuyup meslek sahibi olmaları için çalışan Tahire TOKSAL, emekli olduktan sonra bu çalışmalarına ağırlık vermiştir.  Tahire TOKSAL’ın kurucusu olduğu veya yönetim kurullarında yer aldığı dernekler ise şunlardır: Samsun Soroptimist Kulübü, Samsun Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği, Samsun Yaşar Doğu Yetiştirme Yurdu Koruma ve Yaşatma Derneği, Atatürkçü Düşünce Derneği Samsun Şubesi  ve Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği.  Söz konusu bu derneklerde düzenlediği etkinlik, kermes ve gezilerle ihtiyaç sahibi insanların sorunlarının çözümü için çalışmıştır. Samsun ve çevresindeki köylerde hayvancılık ve ağaçlandırma çalışmalarına destek olan Tahire Hanım, 4K (kırsal kalkınma) projeleriyle köylü ve çiftçiye eğitimler verip destek olmuştur. 
 



İbrahim Evren TOKSAL’ın arşivinden

Her dönemin valisinin, emniyet müdürünün, belediye başkanının Tahire Ablası ve Hanım ağası olmuş, protokollerde yerini almıştır. Gezmeyi, yeni yerler ve insanlar tanımayı çok seven Tahire Hanım Avustralya ve Kutup Bölgeleri hariç bütün dünyayı görmüştür.  




İbrahim Evren TOKSAL’ın arşivinden

75’li yaşlarına kadar aktif yaşantısını sürdüren Tahire Hanım 2003 yılında Demans-Alzheimer rahatsızlığının başlaması ve 2005 yılında da çok sevdiği eşi İbrahim Bey’in geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetmesiyle sakin bir hayata geçmiştir. 2015 yılı Ekim ayında rahatsızlığı sonucu 86 yaşında vefat etmiştir. 

Tahire Hanım bir erkek evlat ve bir kız, bir erkek 2 torun sahibidir. 

Kaynakça
Milli Eğitim Bakanlığı.(2022) Erişim Adresi: http://ogm.meb.gov.tr/yuz-tarihi-lise/1908-CAMLICA-KIZ-ANADOLU-LISESI.html  Erişim Tarihi:2022
Toksal Evren İbrahim Arşivi (KMA).2022
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bafra  Erişim Tarihi:2022
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6ykent  Erişim Tarihi:2022